အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကဘာလဲ။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါသည်သက်ကြီးရွယ်အိုများတွင်မသန်စွမ်းမှုအဖြစ်များဆုံးသောအကြောင်းရင်းများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဦး နှောက်တစ်သျှူးများကျုံ့ခြင်းနှင့်စောစောပိုင်းအာရုံကြောယိုယွင်းခြင်းကိုဖြစ်စေသောအာရုံကြောဆိုင်ရာရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည်အဖြစ်များဆုံးသောသတိမေ့ခြင်း၊ လူမှုဆက်ဆံရေးကျွမ်းကျင်မှု၊ စဉ်းစားတွေးခေါ်မှုနှင့်အပြုအမူများပါချို့ယွင်းချက်ကိုဖြစ်ပေါ်စေသောအဖြစ်များဆုံး dementia ပုံစံဖြစ်သည်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင်အသက် ၆၅ နှစ်အထက်လူသန်း ၃၀ ကျော်သည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါခံစားရသည်။
အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါခံစားနေရသောလူနာများသည်မကြာသေးမီကအဖြစ်အပျက်များကိုပြန်လည်မမှတ်မိနိုင်ခြင်းကဲ့သို့မှတ်ဥာဏ်အားနည်းသောလက္ခဏာများကိုပြသည်။ ရောဂါတိုးတက်မှုနှင့်အတူအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါသည်မှတ်ဥာဏ်ကိုဆိုးရွားစွာထိခိုက်စေနိုင်သည်။ နောက်ဆုံးတွင်လူနာသည်အ ၀ တ်များ၊ အ ၀ တ်များ၊ အ ၀ တ်များကိုသန့်ရှင်းရေးစသည့်နေ့စဉ်ဘ ၀ ၏အခြေခံလုပ်ငန်းများကိုပင်လုပ်ဆောင်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏နောက်ခံအကြောင်းအရင်းမှာအဘယ်နည်း။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏နောက်ခံအကြောင်းအရင်းကိုရှင်းရှင်းလင်းလင်းနားမလည်သေးပါ။ သို့သော်ဤနယ်ပယ်ရှိအထူးကုအများစုက ဦး နှောက်ပရိုတိန်းချို့ယွင်းခြင်းသည်အာရုံကြောများသေဆုံးစေပြီး ဦး နှောက်လုပ်ဆောင်မှုကိုနှောင့်ယှက်သောဖြစ်ရပ်များအတွက်တာဝန်ရှိသည်ဟုယုံကြည်သည်။ လေ့လာမှုများအရအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါသည်မျိုးရိုးဗီဇ၊ နေထိုင်မှုပုံစံနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်သည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖွံ့ဖြိုးမှုကိုအထောက်အကူပြုသည်။
ရှားပါးကိစ္စများတွင်မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲခြင်းသည်လူတစ် ဦး အားအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်နိုင်ချေကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဤကဲ့သို့မျိုးဗီဇပြောင်းလဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသောရောဂါလက္ခဏာများသည်စောစောစီးစီးဖြစ်ပေါ်ပြီးတိုးတက်မှုလည်းပိုမြန်လာသည်။
အများအားဖြင့်မှတ်ဥာဏ်ကိုဖြစ်ပေါ်စေသော ဦး နှောက်အစိတ်အပိုင်း၌ရောဂါစတင်သည်။ ဒါပေမယ့်လူနာကရောဂါလက္ခဏာမပြခင်တကယ့်ရောဂါဖြစ်စဉ်ကိုစတင်ပါတယ်။ ရောဂါ၏အဆင့်မြင့်အဆင့်တွင် ဦး နှောက်သည်သိသိသာသာသိမ်မွေ့လာသည်။ အဓိကအားဖြင့်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၊ Beta-amyloid ပရိုတိန်းနှင့် Tau ပရိုတိန်းတို့တွင်ပရိုတိန်းဓာတ်နှစ်ခုဆက်စပ်နေသည်။

ပြား

Beta-amyloid သည် ဦး နှောက်တွင်စုပြုံလျှင်အာရုံကြောများကိုအဆိပ်ဖြစ်စေနိုင်သောအဓိကဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားသောပရိုတင်းဖြစ်သည်။ beta-amyloid အပိုင်းအစများစုပြုံခြင်းသည်ဆဲလ်များအကြားဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကိုအနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသည်။ ဤအစုများသည်နီးကပ်စွာစုဖွဲ့သောအခါ amyloid plaques ဟုခေါ်သောပိုမိုကြီးမားသောဖွဲ့စည်းမှုကိုအဘယ့်ကြောင့်ဖွဲ့စည်းခဲ့သနည်း။

ရှုပ်ထွေး

အာရုံခံများ၏သင့်တော်သောလုပ်ဆောင်မှုအတွက် tau ပရိုတိန်းများသည်အာရုံခံဆဲလ်များကိုအတွင်းပိုင်းထောက်ပံံ့ရန်အာဟာရများနှင့်အခြားအရေးကြီးသောကိစ္စများကိုပို့ဆောင်ရန်မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။ tau ပရိုတိန်းများသည် neurofibrillary tangles ဟုခေါ်သောရှုပ်ထွေးမှုများသို့ပြန်လည်စုစည်းသောအခါ၎င်းတို့သည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဤရှုပ်ထွေးမှုများသည်အာရုံကြောများသို့အာဟာရပို့ဆောင်မှုကိုအနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်ပြီး၎င်းတို့သေဆုံးခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏အန္တရာယ်အချက်များ

အောက်တွင်ဖော်ပြထားသောအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကိုမြင့်တက်စေနိုင်သောအချက်များစွာရှိသည်။

အသက်အရွယ်

Alzheimer ရောဂါအပါအ ၀ င် dementia ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက်အရေးကြီးဆုံးအသက်အရွယ်သည်အရေးအကြီးဆုံးအချက်ဖြစ်သည်။ သို့သော်အယ်လ်ဇိုင်းမားသည်အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်း၏လက္ခဏာတစ်ခုမဟုတ်သလိုပုံမှန်တွေ့ရှိချက်လည်းမဟုတ်ပါ။

မျိုးရိုးဗီဇ

သင့်မိသားစုဝင်တစ် ဦး ဦး သည်ယခင်ကအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှိဖူးပါကအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေသည်သာမန်လူ ဦး ရေထက်ပိုများသည်။

ဒေါင်းန်ဆင်ဒရုန်း

ခရိုမိုဆုန်းရောဂါ (Down syndrome) နှင့်မွေးလာသောလူနာများသည်ငယ်ရွယ်စဉ်ကတည်းကအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်လာနိုင်သည်။ အများအားဖြင့်သူတို့သည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏ဘ ၀ ပထမသို့မဟုတ်ဒုတိယဆယ်စုနှစ်တွင်ဖွံ့ဖြိုးသည်။

စိတ်ထိခိုက်ဦးနှောက်ထိခိုက်အနာတရရရှိမှု

ပြင်းထန်သော ဦး ခေါင်းထိခိုက်ဒဏ်ရာရာဇဝင်သည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်နိုင်ချေကိုမြင့်တက်စေသည်။ လေ့လာမှုများအရစိတ်ဒဏ်ရာရသော ဦး နှောက်ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူများတွင်အယ်လ်ဇိုင်းမားဖြစ်ပွားမှုပိုများကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။

အရက်သောက်

အရက်သောက်ခြင်းသည် ဦး နှောက်ကိုအမြဲတမ်းအပြောင်းအလဲဖြစ်စေနိုင်သည်။ အကြီးစားလေ့လာမှုများအရအရက်သောက်သုံးခြင်းသည် ဦး နှောက်ထိခိုက်ခြင်းနှင့်ဆက်စပ်နေကြောင်းပြသသည်။

အိပ်ပျက်ခြင်း

အိပ်မပျော်ခြင်းကဲ့သို့သောအိပ်မပျော်ခြင်းများသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်ပွားမှုကိုကြီးမားသောလေ့လာမှုများတွင်ဆက်စပ်ခဲ့သည်။

လူနေမှုပုံစံစတဲ့

အဝလွန်ခြင်း၊ သွေးတိုးရောဂါ၊ ကိုလက်စထရောမြင့်မားခြင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းနှင့်ဆီးချိုစသည့်သွေးကြောဆိုင်ရာရောဂါများဖြစ်ပွားနိုင်သည့်အန္တရာယ်များသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့်လည်းဆက်စပ်နေသည်။

ရောဂါလက္ခဏာများနှင့်လက္ခဏာများ

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏အဓိကလက္ခဏာမှာမှတ်ဥာဏ်ဆုံးရှုံးခြင်းဖြစ်သည်။ ရောဂါ၏အစောပိုင်းအဆင့်များတွင်လူနာများသည်မကြာသေးမီကအမှတ်တရများနှင့်အဖြစ်အပျက်များကိုပြန်သတိရခြင်း၌ပြဿနာရှိသည်။ ရောဂါတိုးတက်မှုနှင့်အတူမှတ်ဉာဏ်နှင့်မှတ်ဥာဏ်ဆိုင်ရာပြဿနာများကျဆင်းသည်။
လက္ခဏာများသိသာထင်ရှားရန်ပိုဆိုးလာသောအခါရင်းနှီးသောသူငယ်ချင်းများသို့မဟုတ်မိသားစု ၀ င်များမှသံသယ ၀ င်ခြင်းသည်အစောပိုင်းတွင်ဖြစ်ပေါ်သည်။ ဦး နှောက်တစ်သျှူးများသို့ရောဂါဗေဒပြောင်းလဲမှုများသည်ဆေးခန်းတွင်အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

မှတ်ဉာဏ်ပြဿနာများ

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကြောင့်မှတ်ဥာဏ်ဆုံးရှုံးမှုပိုဆိုးလာသည်နှင့်အမျှလူတို့သည်စကားပြောဆိုမှုကိုမေ့လျော့ခြင်း၊ မကြာခဏအရာများကိုနေရာလွဲမှားခြင်း၊ အကျွမ်းတ ၀ င်နေရာများသို့ဆုံးရှုံးခြင်းနှင့်အရာဝတ္ထုအမည်များကိုတွေးတောခြင်းဆိုင်ရာပြသနာများနှင့်ရင်ဆိုင်ရသည်။

ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးအပြောင်းအလဲများ

အယ်လ်ဇိုင်းမားသည်လူတစ် ဦး ၏ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးနှင့်အမူအကျင့်ကိုအကြီးအကျယ်ပြောင်းလဲစေနိုင်သည်။ ယခင်ကရွှင်လန်းသောကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးတစ်ခုသည်စိတ်မပါခြင်း၊ စိတ်အပြောင်းအလဲများခြင်းနှင့်လူမှုရေးဆုတ်ယုတ်ခြင်းတို့ကိုပြသနေစဉ်စိတ်ဓာတ်ကျရောဂါတစ်ခုအဖြစ်သို့ပြောင်းလဲသွားနိုင်သည်။

ဆုံးဖြတ်ချက်များချရန်ခက်ခဲသည်

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါသည်များသည်မှန်ကန်သောဆုံးဖြတ်ချက်နှင့်ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင်အခက်အခဲရှိသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ လူနာသည်မိုးရေထဲမှာလမ်းလျှောက်ခြင်းသို့မဟုတ်အသုဘတစ်ခုတွင်ရယ်ခြင်းကဲ့သို့လူမှုရေးစံနှုန်းများနှင့်အညီပြုမူနိုင်သည်။

ရင်းနှီးသောအလုပ်များအတွက်အခက်အခဲများ

အယ်လ်ဇိုင်းမားသည်ချက်ပြုတ်ခြင်း၊ ကားမောင်းခြင်း၊ ဂိမ်းကစားခြင်းစသည့်အကျွမ်းတ ၀ င်လုပ်ဆောင်နိုင်သောလူတစ် ဦး ၏စွမ်းရည်ကိုအနှောင့်အယှက်ပေးနိုင်သည်။ ရောဂါတိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှလူနာသည်မိမိကိုယ်ကို ၀ တ်ဆင်ခြင်းကဲ့သို့နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာများလုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကိုဆုံးရှုံးစေပြီး၎င်းတို့၏သန့်ရှင်းရေးကိုပင်လစ်လျှူရှုနိုင်သည်။

ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်မှုပြဿနာများ

အာရုံစူးစိုက်မှုဆိုင်ရာပြဿနာများကြောင့်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှိသူများအတွက်အတွေးခေါ်အယူအဆများသည်အလွန်ခက်ခဲသည်။ လူနာများသည်တစ်ချိန်တည်းတွင်အလုပ်များစွာကိုလုပ်ဆောင်ရာတွင်အခက်အခဲများရှိနိုင်သည်။ ငွေရေးကြေးရေးစီမံခန့်ခွဲမှုကဲ့သို့ရှင်သန်မှုအတွက်မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောနေ့စဉ်လုပ်ဆောင်ချက်များသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဝေဒနာရှင်များအတွက်မဖြစ်နိုင်သောအရာဖြစ်သည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုဘယ်လိုအတည်ပြုပါသလဲ

လူနာအများစုသည်၎င်းတို့၏ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် ပတ်သက်၍ နီးစပ်သူမိတ်ဆွေ (သို့) မိသားစု ၀ င်တစ် ဦး မှသတိပေးခြင်းခံရပြီး၎င်းသည်လူနာအားဆေးကုသမှုကိုမကြာခဏတောင်းလေ့ရှိသည်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါလက္ခဏာကိုအတည်ပြုရန်နောက်ထပ်စမ်းသပ်မှုများပြုလုပ်ရပါမည်။ ဤစစ်ဆေးမှုများတွင်လူနာတစ် ဦး ၏မှတ်ဥာဏ်နှင့်သိမြင်မှုစွမ်းရည်ကိုအကဲဖြတ်ခြင်းနှင့်အခြားပုံရိပ်ဖော်စစ်ဆေးမှုများပါ ၀ င်နိုင်သည်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏ကွဲပြားခြားနားသောရောဂါလက္ခဏာများကိုကာကွယ်ရန်ဓာတ်မှန်နှင့်ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်မှုများသည်မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။ သို့သော် ဦး နှောက်တစ်သျှူးများကို histopathological စစ်ဆေးခြင်းကြောင့်လူနာသေဆုံးပြီးနောက်တွင်သာအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါအတည်ပြုနိုင်သောအများအားဖြင့် ဦး နှောက်တစ်သျှူးများကို neurofibrillary tangles များနှင့် amyloid plaques ကဲ့သို့သောဝိသေသပြောင်းလဲမှုများပြသည်။

• ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာစစ်ဆေးခြင်း - dementia ဖြစ်နိုင်သောအခြားအကြောင်းအရင်းများကိုဖယ်ရှားရန်ဆရာဝန်သည်သင်၏တုံ့ပြန်မှုများ၊ လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ ကြွက်သားကြံ့ခိုင်မှုနှင့်လေသံ၊ cranial အာရုံကြောလုပ်ဆောင်ချက်များ၊ ဟန်ချက်ညီညီနှင့်ညှိနှိုင်းခြင်းတို့ကိုစစ်ဆေးလိမ့်မည်။
• ဓာတ်ခွဲခန်းစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ၊ သွေးစစ်ချက်များသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏လက္ခဏာကိုအတည်မပြုနိုင်သော်လည်း၎င်းတို့သည်ရောဂါပိုးများ၊ အကျိတ်များသို့မဟုတ်ဗီတာမင်ချို့တဲ့ခြင်းကိုထုတ်ပစ်ရန်မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်၊ ၎င်းအားလုံးသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားကဲ့သို့လက္ခဏာများဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ အချို့သောပုံမှန်မဟုတ်သောအခြေအနေများတွင် cerebrospinal အရည်ကိုစစ်ဆေးခြင်းလည်းပြုလုပ်နိုင်သည်။
• အာရုံကြောစမ်းသပ်ခြင်း - စိတ်အခြေအနေကိုစစ်ဆေးခြင်းတွင်ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ကျွမ်းကျင်မှု၊ မှတ်ဉာဏ်နှင့်သိမြင်မှုအကဲဖြတ်ခြင်းတို့ပါဝင်သည်။ ဤစမ်းသပ်မှုသည်ရောဂါလက္ခဏာအခြေအနေများမရှိဘဲအလားတူအသက်အရွယ်ရှိသောအခြားသူများနှင့်ရိုးရှင်းသောသိမြင်မှုနှင့်မှတ်ဥာဏ်အခြေပြုအလုပ်များကိုလုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကိုနှိုင်းယှဉ်သည်။
• ပုံရိပ်ဖော်လေ့လာခြင်း - MRI (သို့) CT ဖြင့် ဦး နှောက်စကင်ဖတ်ခြင်းသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုရှာဖွေဖော်ထုတ်ရန်သော့ချက်ဖြစ်သည်။ ဤပုံရိပ်လေ့လာမှုများသည်ပန်းနာရင်ကျပ်လေဖြတ်ခြင်း၊ သွေးသွန်ခြင်း၊ အကျိတ်များ (သို့) စိတ်ဒဏ်ရာကဲ့သို့စိတ်အခြေအနေပြောင်းလဲခြင်း၏အခြားအကြောင်းရင်းများကိုဖော်ထုတ်ရန်လည်းကူညီနိုင်သည်။ ဦး နှောက်ကျုံ့ခြင်းနှင့်အလုပ်မလုပ်ခြင်းဇီဝြဖစ်ပျက်စေသောနေရာများကိုပုံရိပ်ဖော်လေ့လာမှုများမှတဆင့်မြင်နိုင်သည်။ PET scan, amyloid PET imaging နှင့် Tau PET imaging တို့ကို သုံး၍ ပိုမိုကောင်းမွန်သောပုံရိပ်ဖော်နည်းများကို Alzheimer ရောဂါရှာဖွေရာတွင်၎င်းတို့၏အခန်းကဏ္ for အတွက်သုတေသနပြုလျက်ရှိသည်။
• Plasma Aβ: Plasma Aβသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုပိုမိုခိုင်မာစေရန်သုံးသောသွေးစစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည်အမေရိကန်တွင်အသစ်စမ်းသပ်ထားသောစမ်းသပ်မှုတစ်ခုဖြစ်ပြီးလက်ရှိတွင်ရနိုင်သည်။
• မျိုးရိုးဗီဇစမ်းသပ်မှုများ: မျိုးရိုးဗီဇစမ်းသပ်မှုသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားအတွက်ပုံမှန်အကဲဖြတ်မှုအောက်တွင်မကျဆင်းသော်လည်းအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါခံစားနေရသောပထမအဆင့်ဆွေမျိုးသားချင်းများသည်မျိုးရိုးဗီဇစစ်ဆေးမှုခံယူနိုင်သည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရဲ့နောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေကဘာတွေလဲ။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့်ဆက်စပ်သောရောဂါများသည်လက်တွေ့ပြသမှုနှင့်ဆင်တူသည်။ မှတ်ဥာဏ်၊ ဘာသာစကားနှင့်တရားစီရင်ရေးဆိုင်ရာပြဿနာများသည်လူနာ၏ဘ ၀ ကိုရှုပ်ထွေးစေပြီးကုသမှုကိုရှာဖွေရန်သို့မဟုတ်လက်ခံရန်သူတို့၏စွမ်းရည်ကိုပင်ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ နာကျင်မှု၊ လက္ခဏာများ (သို့) ကုသမှုနောက်သို့ဆက်သွယ်နိုင်ခြင်းမရှိခြင်းသည်ရောဂါလမ်းကြောင်းကိုပိုဆိုးစေနိုင်သည်။
ရောဂါ၏နောက်ဆုံးအဆင့်တွင် ဦး နှောက်ကျုံ့ခြင်းနှင့်ဆဲလ်အပြောင်းအလဲများသည်ပုံမှန်လုပ်ငန်းဆောင်တာကိုထိခိုက်စေနိုင်သည်။ လူနာသည်အူလမ်းကြောင်းနှင့်ဆီးအိမ်ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းကိုဆုံးရှုံးနိုင်ပြီးအစာမျိုချရာတွင်အခက်အခဲများလည်းရှိနိုင်သည်။ နောက်ဆက်တွဲပြသနာများတွင်တစ်ပြိုင်နက်တည်းကူးစက်ရောဂါများ၊ ကျရောက်မှုဖြစ်စဉ်များ၊ အာဟာရချို့တဲ့မှု၊ ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်းနှင့်အူအပြောင်းအလဲများပါ ၀ င်သည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုကာကွယ်နိုင်သလား။

ကံမကောင်းစွာဖြင့်လက်ရှိအထောက်အထားများအရအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကာကွယ်ခြင်းသည်မဖြစ်နိုင်ပါ။ သို့သော်အယ်လ်ဇိုင်းမားနှင့်ဆက်စပ်နေသောအန္တရာယ်အချက်များကိုရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည်ရောဂါလမ်းကြောင်းကိုပြုပြင်မွမ်းမံခြင်းနှင့်အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါခံစားရနိုင်ခြေကိုလျော့ကျစေနိုင်သည်။ နေ့စဉ်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း၊ ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သောလူနေမှုဘ ၀ ကိုလေ့ကျင့်ခြင်းဖြင့်အရက်နှင့်စီးကရက်ကဲ့သို့ကျန်းမာရေးနှင့်ညီသောအပန်းဖြေအေးဂျင့်များကိုရှောင်ခြင်းသည်မှတ်ဥာဏ်နှင့်သိမြင်မှုဆိုင်ရာလုပ်ငန်းဆောင်တာများကိုအထောက်အကူပြုသည်။ နောင်တွင် ထို့ပြင်စစ်တုရင်ကစားခြင်း၊ သင်္ချာဆိုင်ရာပြဿနာများဖြေရှင်းခြင်းသို့မဟုတ်စိန်ခေါ်မှုဂိမ်းများကစားခြင်းကဲ့သို့မြင့်မားသောစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလုပ်ဆောင်ချက်များတွင်ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်မှုနှင့်ပါ ၀ င်မှုလိုအပ်သောလှုပ်ရှားမှုများတွင်ပါ ၀ င်ခြင်းသည်အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလုပ်ဆောင်ချက်များကိုထိန်းသိမ်းနိုင်သည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကုသမှု

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါလက္ခဏာများကိုကုသရန်လက်ရှိသုံးနေသောဆေးများ သူတို့သည်ရောဂါလမ်းကြောင်းအားမပြောင်းလဲဘဲသို့မဟုတ်အခြေအနေကိုမကုသပါ။ အဓိကအားဖြင့်လက်ရှိတွင်အယ်လ်ဇိုင်းမားအတွက်ဆေးနှစ်မျိုးကိုသတ်မှတ်သည်။

Cholinesterase တားဆေးများ

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၌ acetylcholine ဓာတ်သည်ရောဂါလမ်းကြောင်း၌ဆက်နွယ်နေသဖြင့်၎င်းသည်လျော့နည်းလာသည်။ ထို့ကြောင့် acetylcholine ကိုဖြိုဖျက်သောအင်ဇိုင်းများကိုဟန့်တားခြင်းသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကုသရာတွင်အကျိုးရှိနိုင်သည်။
Cholinesterase inhibitors သည်၎င်း၏ပျက်စီးခြင်းကိုဟန့်တားသောအားဖြင့် neurotransmitter, Acetylcholine အဆင့်ကိုတိုးစေသည်။ ၎င်းတို့သည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါခံစားခဲ့ရသောလူနာသစ်များအတွက်ရွေးချယ်မှု၏ကန ဦး ဆေးဖြစ်ပြီးရောဂါလက္ခဏာများကိုအနည်းငယ်မျှသာတိုးတက်ကောင်းမွန်စေနိုင်သည်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုကုသရာတွင်အသုံးများသော cholinesterase inhibitors များသည် galantamine, rivastigmine နှင့် donepezil တို့ဖြစ်သည်။

NMDA receptor ဆန့်ကျင်ဘက်

Memantine, NMDA receptor antagonist ကိုလည်းအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကုသရာတွင်သုံးသည်။ Cholinesterase inhibitors နှင့်ကုသမှုကိုသည်းမခံနိုင်သောလူနာများတွင်၎င်းကိုအထူးသုံးသည်။ memantine နဲ့ကုသတဲ့အခါလက္ခဏာတွေကအလယ်အလတ်တိုးတက်မှုရှိတယ်။ memantine ကိုအခြား cholinesterase inhibitors များနှင့်ပေါင်းစပ်ကုသခြင်းသည်အကျိုးရှိသည်ကိုသက်သေမပြနိုင်သေးသော်လည်းဖြစ်နိုင်သောအကျိုးကျေးဇူးများကိုလေ့လာရန်လေ့လာမှုများပြုလုပ်နေသည်။

အခြားရွေးချယ်စရာဆေးဝါး

များစွာသောဗီတာမင်များ၊ အားဖြည့်ဆေးများနှင့်ဆေးဖက်ဝင်အပင်များကိုအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှိလူနာများတွင်လည်းသိမြင်နိုင်စွမ်းတိုးတက်ကောင်းမွန်စေသောကြောင့်အကျိုးရှိသည်။ ဤဆေးများ၏အကျိုးကျေးဇူးများကိုအကဲဖြတ်သောလေ့လာမှုများသည်မပြီးပြတ်သေးပါ။ အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိစေသောအခြားကုသနည်းများမှာ -

9-Me-BC Powder

9-ME-β-Carbolines များသည် endogenous နှင့် exogenous လမ်းကြောင်းနှစ်ခုလုံးမှရရှိသော pyridoindole ဒြပ်ပေါင်းများဖြစ်သည်။ 9-ME-β-Carbolines သုတေသနတွင်ဤဒြပ်ပေါင်းများသည် neuroprotection, neurostimulation, anti-inflammatory action နှင့် neuroregeneration စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများကိုပေးနိုင်သည်ကိုတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထို့ပြင် 9-ME-BC သည် dopamine စုပ်ယူမှုကိုမထိခိုက်စေဘဲ dopaminergic အာရုံခံများ၏ပြန့်ပွားမှုကိုဟန့်တားသည်။ 9-ME-BC သည်အာရုံခံဆဲလ်များတွင်အဆိပ်အတောက်အနည်းဆုံးဖြစ်စေသောဆန့်ကျင်သောလုပ်ရပ်များကိုပြသသည်။
9-ME-BC ၏လုပ်ဆောင်ချက်များကို organic cation transporter ကကြားဝင်စေ့စပ်ပေးပြီး BDNF, NCAM1 နှင့် TGFB2 အပါအ ၀ င်များစွာသောမရှိမဖြစ်လိုအပ်သောအာရုံကြောဆိုင်ရာအချက်များပေါင်းစပ်ရန်တာဝန်ရှိသည့်မျိုးရိုးဗီဇများကိုထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။ ဤ neurotrophic အချက်များသည်အာရုံကြောများအဆိပ်အမျိုးမျိုးနှင့်တွေ့ကြုံရသောအခါ neurodegenerative နှင့် neuroprotective အကျိုးကျေးဇူးများရနိုင်သော neurite များကြီးထွားမှုအတွက်မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။ ထို့ကြောင့် 9-ME-BC သည်အာရုံကြောဆိုင်ရာအကျိုးကျေးဇူးများစွာရှိသည်။ ၎င်းသည်ပါကင်ဆန်ရောဂါနှင့်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကဲ့သို့အာရုံကြောဆိုင်ရာရောဂါများကိုဆန့်ကျင်သောအကျိုးပြုဖြည့်စွက်စာဖြစ်သည်။

CMS121 အမှုန့်

Fisetin မှဆင်းသက်လာသော CMS121 သည်ပါးစပ်ဖြင့်စီမံထားသော neuroprotective compound တစ်ခုဖြစ်သည်။ Fisetin သည်သစ်သီးများနှင့်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များမှရရှိသော flavonoid ဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ လေ့လာမှုများအရ fisetin သည်မှတ်ဥာဏ်နှင့်အာရုံကြောဆက်သွယ်မှုအပေါ်အကျိုးရှိသောအကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိကြောင်းပြသည်။ ၎င်း၏ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ဂုဏ်သတ္တိနှင့်အတူ fisetin သည်ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်အတွင်း neuroprotective အချက်များအဆင့်ကိုလည်းမြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။ ထို့ပြင် fisetin သည်ရောင်ရမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်သောဂုဏ်သတ္တိများလည်းရှိသည်။ fisetin ၏ဤအကျိုးကျေးဇူးအားလုံးသည် ဦး နှောက်အာရုံကြောဆက်သွယ်မှုနှင့်လုပ်ဆောင်မှုကိုအနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသောရောဂါများကိုကုသရာတွင်အကျိုးရှိနိုင်ကြောင်းညွှန်ပြသည်။
fisetin, ဆင်းသက်လာသော CMS121 အမှုန့်သည် fisetin ထက်အဆ ၄၀၀ ပိုမြင့်သည်။ CMS400 သည်ဆေးဝါးနှင့်ဆိုင်သောပရိုဖိုင်းရှင်းနှင့်တည်ငြိမ်မှုကို၎င်း၏ခံနိုင်ရည်အားတိုးတက်ကောင်းမွန်စေသောအပိုဆောင်းဂုဏ်သတ္တိများကိုလည်းပြသသည်။ CMS121 သည်သီအိုရီအရအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကဲ့သို့အာရုံကြောဆိုင်ရာချို့ယွင်းသောလူနာများတွင်အသုံးဝင်သောဖြည့်စွက်စာတစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်။

CAD31 အမှုန့်

CAD31 သည်အသက်အရွယ်နှင့်သက်ဆိုင်သောအာရုံကြောများယိုယွင်းပျက်စီးမှုကိုနှေးကွေးစေသောအကျိုးရှိသောသက်ရောက်မှုများစွာရှိသည်။ ၎င်းသည်လူသားသန္ဓေသားလောင်းမှဆင်းသက်လာသောပင်မဆဲလ်များကိုလှုံ့ဆော်ရန်ပြသခဲ့သည်။ တိရစ္ဆာန်အခြေအနေလေ့လာမှုတစ်ခုတွင် CAD31 ၏အကျိုးကျေးဇူးများကိုစမ်းသပ်ရန်စမ်းသပ်မှုများကိုတိရစ္ဆာန်လေ့လာမှုများတွင်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှိသောကြွက်များကို CAD31 ဖြင့်စီမံခဲ့သည်။ လေ့လာမှုတွင်မှတ်ဥာဏ်လုပ်ဆောင်ချက်တိုးတက်မှုနှင့်ကြွက်မော်ဒယ်များတွင်ရောင်ရမ်းမှုကိုလျော့ကျစေသည်ကိုသတိပြုမိသည်။ ၎င်းသည် CAD31 သည် neuroprotective ဖြစ်နိုင်ပြီးသွေး-ဦး နှောက်အတားအဆီးကိုထိရောက်စွာဖြတ်ကျော်နိုင်ခဲ့သည်ဟုကောက်ချက်ချသည်။
CAD 31 သည် synapses ဖွဲ့စည်းခြင်းနှင့်အဓိကအားဖြင့်ဖက်တီးအက်ဆစ်များ၏ဇီဝြဖစ်ပျက်မှုကဲ့သို့ဇီဝဖြစ်စဉ်လမ်းကြောင်းများကို ဦး တည်သည်။ ဤအစောပိုင်းလေ့လာမှုများသည်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့် senile dementia အပါအ ၀ င်အာရုံကြောဆိုင်ရာရောဂါများတွင် CAD-21 အသုံးပြုခြင်းအတွက်အလားအလာရှိသောတွေ့ရှိချက်များရှိသည်။

J147 အမှုန့်

J147 အမှုန့်ကိုနနွင်းဟုလူသိများသောအိန္ဒိယအမွှေးအကြိုင်တစ်ခုမှရရှိသော Curcumin မှဆင်းသက်လာသည်။ Curcumin သည်ရောင်ရမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်သောဂုဏ်သတ္တိများ၊ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်အာနိသင်များ၊ amyloid ပရိုတိန်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသောအဆိပ်အတောက်များကိုလျော့နည်းစေခြင်းစသည့်လူသိများထင်ရှားသောအကျိုးရှိသောဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်၎င်းသည်အလွန်အာဟာရဓာတ်ချို့တဲ့ပြီးသွေး-ဦး နှောက်အတားအဆီးကိုမဖြတ်နိုင်သောကြောင့်ထိရောက်သောဖြည့်စွက်စာမဟုတ်ပေ။
curcumin နှင့်မတူဘဲ၊ J147 အမှုန့်တွင်ပိုမိုတည်ငြိမ်သောဆေးဝါးဆိုင်ရာပရိုဖိုင်း၊ ကောင်းမွန်သော CNS ထိုးဖောက်မှုနှင့်ကောင်းမွန်သောခံတွင်းဇီဝရရှိနိုင်မှုလည်းရှိသည်။ J147 မော်လီကျူးသည် curcumin နှင့်နှိုင်းယှဉ်လျှင် ၁၀ ဆပိုမိုမြင့်မားသောအာနိသင်ရှိသည်။ J10 အမှုန့်ကိုယခုထိကောက်ယူထားသောတိရိစ္ဆာန်လေ့လာမှုများက၎င်းသည်သက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့် Alzheimer's ရောဂါခံစားနေရသူများအတွက်အလွန်အကျိုးရှိကြောင်းပြသည်။

Monosialotetrahexosyl ganglioside Sodium (GM1) အမှုန့်

Monosialotetrahexosylganglioside sodium (GM1) သည်အာရုံကြောဆိုင်ရာရောဂါများကိုကုသရန်အသုံးပြုသောလူကြိုက်များသောဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည်အဓိကအားဖြင့်၎င်း၏ neuroprotective လုပ်ဆောင်မှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဒါပေမယ့်လည်း CNS ကိုထောက်ပံ့ပေးတဲ့သွေးကြောတွေကိုအကျိုးပြုအကာအကွယ်ပေးတဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေလည်းရှိပါတယ်။ GM1 ဒြပ်ပေါင်းတွင်ပြုလုပ်သောလေ့လာမှုတစ်ခုတွင် GM1 သည်ဆဲလ်များကိုထိခိုက်စေသော free radicals များကိုအကာအကွယ်ပေးသည့်လုပ်ဆောင်ချက်များရှိသည်ကိုတွေ့ရှိခဲ့သည်။
neuroprotective နှင့် Monosialotetrahexosyl ganglioside Sodium (GM1) အမှုန့်၏ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ဂုဏ်သတ္တိသည် Alzheimer’s disease, Parkinson's disease, senile dementia စသည်တို့အပါအ ၀ င်ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်များစွာ၏ချို့ယွင်းချက်များအတွက်အလားအလာကောင်းအကျိုးပြုအာဟာရဖြစ်စေသည်။

Octacosanol အမှုန့်

Octacosanol သည်ဂျုံစပါးအဆီနှင့်သကြားကဲ့သို့အပင်များမှရရှိသောဓာတုဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံနှင့်ဓာတုဗေဒအရ၎င်းသည်ဗီတာမင်အီးနှင့်ဆင်တူသောဂုဏ်သတ္တိများပါ ၀ င်သောလေ့လာမှုများစွာတွင် octacosanol သည် antioxidant၊ neuroprotective နှင့်ရောင်ရမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်သောဂုဏ်သတ္တိများရှိသည်ကိုတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းကိုအားကစားသမားများကကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်အသုံးပြုကြပြီး Parkinson's disease, Alzheimer’s disease, Lou Gehrig's disease နှင့်အခြားများစွာသောအာရုံကြောဆိုင်ရာရောဂါများကိုကုသရာတွင်နောက်ဆက်တွဲအဖြစ်လည်းသုံးသည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့် ပတ်သက်၍ ဆက်လက်လေ့လာမှုများ

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါအတွက်လောလောဆယ်ကုသရန်ဆေးမရှိသေးပါ၊ အယ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုကုသရာတွင်သုံးသောဆေးအားလုံးသည်ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်အတွင်းအာရုံကြောပို့လွှတ်မှုလုပ်ဆောင်မှုကိုတိုးတက်စေခြင်းဖြင့်လက္ခဏာများကိုသာတိုးတက်စေနိုင်သည်။ ဒါပေမယ့်ဒီဆေးတွေကရောဂါမပြန့်ပွားအောင်မကာကွယ်နိုင်ပါဘူး။
အယ်လ်ဇိုင်းမားအတွက် ဦး တည်သောကုသမှုများဖွံ့ဖြိုးရန်နောက်ခံရောဂါ etiology နှင့် pathophysiology ကိုပိုမိုနားလည်ရန်လေ့လာမှုများစွာပြုလုပ်နေသည်။ ဤနယ်ပယ်မှသုတေသီများသည်ရောဂါအဆင့်တိုးတက်ခြင်းကိုနှောင့်နှေးစေခြင်းသို့ပင်ရပ်တန့်စေနိုင်သောကုသမှုနည်းလမ်းများကိုရှာဖွေရန်မျှော်လင့်သည်။ အနာဂတ်ကုသမှုနည်းလမ်းများသည်တစ်ခုတည်းသောဆေးဝါးတစ်ခုတည်းမဟုတ်ဘဲလမ်းကြောင်းများစွာတွင်လုပ်ဆောင်နေသောဆေးဝါးများစွာပေါင်းစပ်ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏ခန့်မှန်းချက်

ဆေးဝါးများစွာကိုအယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုကုသရန်သုံးနေသော်လည်း၎င်းတို့သည်ရောဂါတိုးတက်မှုကိုနှေးကွေးစေနိုင်သည်။ သို့သော်၎င်းတို့သည်လူနာ၏လွတ်လွတ်လပ်လပ်နေနိုင်စွမ်းကိုမြှင့်တင်ပေးပြီး၎င်းတို့၏နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာများကိုအနည်းဆုံးအကူအညီဖြင့်လုပ်ဆောင်ပေးသောကြောင့်ဤဆေးများသည်အလွန်အဖိုးတန်နေဆဲဖြစ်သည်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဝေဒနာရှင်များအတွက်စောင့်ရှောက်မှုပေးနိုင်သော ၀ န်ဆောင်မှုအမျိုးမျိုးကိုရရှိနိုင်ပါသည်။ ကံမကောင်းစွာဖြင့်အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါအတွက်လူသိများသောပျောက်ကင်းသောဆေးမရှိပါ။

ကိုးကားစရာ:

1. Gruss M, Appenroth D, Flubacher A, Enzensperger C, Bock J, Fleck C, Gille G, Braun K ။ J ကို Neurochem 9 ဇွန်လ; 2012 (121): 6-924 ။
2. Ates G, Goldberg J, Currais A, Maher P. CMS121, fatty acid synthase inhibitor, သည်ပိုလျှံသော peroxidation နှင့်ရောင်ရမ်းခြင်းကိုကာကွယ်ပေးပြီး Alzheimer ရောဂါ၏ transgenic mouse ပုံစံတွင်မှတ်ဥာဏ်ဆုံးရှုံးမှုကိုသက်သာစေသည်။ Redox Biol ပါ။ ၂၀၂၀ စက်တင်ဘာ၊ ၃၆: ၁၀၁၆၄၈ ။ doi: 2020/j.redox.36 Epub ၂၀၂၀ ဇူလိုင် ၂၁ ။ PMID: 101648; PMCID: PMC10.1016
3. Daugherty D, Goldberg J, Fischer W, Dargusch R, Maher P, Schubert D. ရောင်ရမ်းနာကျင်မှုနှင့်အဆီအက်ဆစ်ဇီဝြဖစ်ပျက်တို့ကို ဦး တည်သောဝတ္ထုအယ်ဇိုင်းမားရောဂါဆေးဝါးကိုယ်စားလှယ်လောင်း။ အယ်လ်ဇိုင်းမား Res Res 2017 ခုနှစ်ဇူလိုင်လ 14; 9 (1): 50 doi: 10.1186/s13195-017-0277-3 ။ PMID: ၂၈၇၀၉၄၄၉; PMCID: PMC28709449
4. Clarkson GJ, FarránMÁ, Claramunt RM, Alkorta I, Elguero J ၏အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကိုကုသရာတွင်အသုံးပြုသောအိုမင်းရင့်ရော်မှုဆန့်ကျင်သော J147 ၏ဖွဲ့စည်းပုံ။ Acta Crystallogr C Struct Chem ဖြစ်သည်။ 2019 မတ် 1; 75 (Pt 3): 271-276
5. Shi M, Zhu J, Deng H. ၏ Monosialotetrahexosyl Ganglioside Sodium-Related Guillain-Barre Syndrome အကြောသွင်းဆေးထိုးခြင်း၏လက်တွေ့လက္ခဏာများ။ တပ် ဦး Neurol ၂၀၁၉ မတ် ၁၅; ၁၀: ၂၂၅
6. Snider SR Parkinsonism တွင် Octacosanol Ann Neurol 1984 ဒီဇင်ဘာ; 16 (6): 723 doi: 10.1002/ana.410160615 PMID: ၆၃၉၅၇၉၀
7. Guo T, Lin Q, Li X, Nie Y, Wang L, Shi L, Xu W, Hu T, Guo T, Luo F. Octacosanol သည် RAW264.7 Macrophages နှင့် Colitis ၏ Mouse ပုံစံနှစ်မျိုးလုံးတွင်ရောင်ရမ်းမှုကိုလျော့ကျစေသည်။ J Agric အစားအစာဓာတု။ 2017 မေလ 10; 65 (18): 3647-3658 ။
8. အယ်လ်ဇိုင်းမားအသင်း ၂၀၁၆ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါအချက်အလက်များနှင့်ကိန်းဂဏန်းများ အယ်လ်ဇိုင်းမား Dement ။ 2016 ဧပြီ; 2016 (12): 4-459 ။
9. Mantzavinos V, Alexiou A. အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှာဖွေရေးအတွက် Biomarkers များ။ Curr အယ်လ်ဇိုင်းမား Res 2017; 14 (11): 1149-1154 ။ doi: 10.2174/1567205014666170203125942 PMID: ၂၈၁၆၄၇၆၆; PMCID: PMC28164766

ခေတ်စားနေသောဆောင်းပါးများ